ब्रिटिश वैज्ञानिक सर जोसेफ जॉन थॉम्सन (Sir Joseph John Thomson) का जन्म हुआ था।18 दिसम्बर 1856 को। जेजेथाम्सनसेपहलेकैथोडकिरणों (Cathode Rays) कीखोजहोचुकीथी।ज्ञातरहेकियदिकिसीनिर्वातनली (Vacuum Tube) मेंदोइलेक्ट्रोडलगाकरउनकेबीचउच्चविभव (High Potential) दियाजायेतोऋणात्मकइलेक्ट्रोडयानिकैथोडसेविशेषप्रकारकीअदृश्यकिरणेंनिकलतीहैंजिन्हेंकैथोडकिरणेंकहाजाताहै।एकअर्सेतककैथोडकिरणोंकेगुणधर्मोंऔरप्रकृतिकेबारेमेंलोगोंकोकोईजानकारीनहींहुई।फिरइसबारेमेंजेजेथाम्सननेकुछएक्सपेरीमेन्टकिये। पहलेएक्सपेरीमेन्टमेंउसनेपायाकिकैथोडकिरणेंचुम्बकीयक्षेत्रमेंविक्षेपितहोजातीहैं।इसविक्षेपणकोज्ञातकरकेथाम्सननेनिष्कर्षनिकालाकिकैथोडकिरणेंएकसमानआवेशकेबहुतसूक्ष्मकणोंकाप्रवाहहोतीहैं। अपनेपरिणामकोऔरकन्फर्मकरनेकेलिएथाम्सननेदूसराएक्सपेरीमेन्टकिया।इसमेंउसनेइनकिरणोंकोविद्युतक्षेत्र (Electric Field) सेगुजारा।उसनेपायाकिकिरणेंविद्युतक्षेत्रकीधनात्मकदिशामेंहल्कीसीविक्षेपितहुईं।इससेयहस्पष्टहोगयाकिकैथोडकिरणेंऋणआवेशितकणोंकाप्रवाहहोतीहैं। अपनेतीसरेएक्सपेरीमेन्टमेंथाम्सननेइनकणोंकेआवेशऔरद्रव्यमानकाअनुपातज्ञातकियाऔरयहपायाकियहअनुपातहमेशाएकहीआताहै।बादमेंथाम्सननेइनकाआवेशज्ञातकरनेकेलिएएकविधिभीखोजनिकाली।इनएक्सपेरीमेन्टकेआधारपरकन्फर्महोगयाकिकैथोडसेहमेशाएकहीप्रकृतिकेऋणआवेशितकणनिकलरहेहैं।थाम्सनद्वाराखोजेगयेइनकणोंकोजी-स्टोनीनामकवैज्ञानिकनेनामदिया ‘इलेक्ट्रान’।इलेक्ट्रानकीखोजकेलिएथाम्सनकोवर्ष 1906 कानोबुलपुरस्कारदियागया। अपनीखोजकेबादथाम्सननेपदार्थकेसूक्ष्मतमकणपरमाणुकीपरिकल्पनाकुछइसतरहकीकि ‘परमाणुएकधनआवेशितगोलाहोताहैजिसमेऋणआवेशितइलेक्ट्रानजगहजगहधंसेरहतेहैं।हालांकिउसकीयहपरिकल्पनाबादमेंरदरफोर्डकेप्रयोगोंद्वारागलतसिद्धहोगयीकिन्तुयहएटामिकमाडलकीदिशामेंमनुष्यकापहलाप्रयासजरूरकहाजायेगा। इलेक्ट्रानकीखोजकेअलावाआईसोटोपकीखोजकाश्रेयभीथाम्सनकोहीजाताहै।आईसोटोपऐसेपरमाणुओंकोकहतेहैंजोहोतेतोहैंएकहीतत्वके, किन्तुउनकापरमाणुभारअलगअलगहोनेकेकारणउनकेगुणएकदूसरेसेभिन्नहोजातेहैं।उदाहरणकेलिएपानीहाईड्रोजनआक्साइडहोताहैजोजीवनकामूलहै।किन्तुहाईड्रोजनकेआइसोटोपसेबनाभारीपानीड्यूटीरियमआक्साइडजहरीलाहोताहै।औरपरमाणुरियेक्टरमेंकाम आताहै। आपकी मृत्यु 30 अगस्त 1940 में हुई।
Thursday, 11 February 2016
Thomson life
Similar Posts
Previous
Jagdish chandra basu life
Jagdish chandra basu life
About Harshit Chouhan
Author Description here.. Nulla sagittis convallis. Curabitur consequat. Quisque metus enim, venenatis fermentum, mollis in, porta et, nibh. Duis vulputate elit in elit. Mauris dictum libero id justo.
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Write टिप्पणियाँ